Vatican Manuscripts Added Week 23 of 2019

The Library was back at full strength this week with 67 manuscripts added. See the details at Macro Typography. Sadly this is the last week that @JBPiggin was able to update his blog, after completing 212 entries of the project.

Several manuscripts this week come from the Beneventan sphere of interest, including Vat.lat.5001 which contains the a catalog "of Lombard kings and Beneventan princes", Erchempertus of Monte Cassino's History of Lombard Benevento and more! Vat.lat.5001 is primarily a Breviary connected with the Abbey of Santa Sofia in Benevento, the church and cloister of which still stand. It starts, however, with a table of history, starting with the year 780 (Indiction III) and concluding with 1166, though the bulk of the entries are from approx 970-1100. To the right is f.6v, covering the years 1083-1101 with details about the Emperor, Pope and local Counts and Dukes. The "O" with a stroke through it notes Obituaries

Vat.lat.4765 is a Missal from the beginning of the 15th C. Based on the coats of arms on f.1r it was probably made for Cardinal Peter of Foix, though later owned by Pierre II of Foix. A fragment of the left border has been repurposed for the bottom boundry

Vat.lat.4765_0005_fa_0001r-border.jpg
Ross.126.pt.2, Breviary, Franciscan (1391-1410)
Incipit: (f.206r) In dominicis diebus a k[a]l[ends] octobris usq[ue] ad .i. aduentu[m] domini

Ross.129, Bible
Incipit: Frater ambrosius michi tua

Incipit: Prefatio Ambrosii ca-maldvlensis Ad illvst-issimvm regem renat-vm in iohannem

Ross.143, St. Augustine De Vera Fide Catholica ad Petrum
Incipit: prologus. Epistolam fi-li Petre tue caritatis

Ross.144 (Upgraded to HQ)
Incipit: (f.2v) Oriens ann[us] ian[uarius] m[en]sis fit inq[ui]t

Calendars and other computus information


Ross.147 (Upgraded to HQ)
Incipit: Beatus ho[mo] que[m] tu

Ross.154, Bible
Incipit: Frater ambrosius in tua munuscula p[er]serens

Incipit: Sedens adu[er]s[us] fratre[m] tuum loquebar[is] aduersus fili[us]

Ross.162, Jean Guido Vernarli of Rimini Commentary on Aristoteles Politics (15th C)
Incipit: Incipiunt capitula primi libri. Capitulum .i. Que sit intentio operis

Incipit: Clara est et nvmqvam marcessit sapientia & facile uidetur ab his

Ross.175 (Upgraded to HQ), ps-Philip de Vitry Compilatio de libris naturalibus (14th C)

Commentary on Aristotle, see Lohr, Charles H. “Medieval Latin Aristotle Commentaries Authors: Narcissus—Richardus.” Traditio 28 (1972): 281–396. https://doi.org/10.1017/S0362152900011557. pp. 381-2


Incipit: De Triumphis Religionis Ad illu-strissimu[m] principem Herculem este-sem Ferrariace Ducem Compatrem suum Colendissimu[m]

Vat.lat.2418 (Upgraded to HQ), Albertus de Zanchariis,Alguazir Abuloizor,Avicen.,Bertuccius Bononiensis,Dinus de Florentia,Galenus,Gentilis,Gentilis,Gentilis,G Ad debilitatem stomaci,Ad gomoream,Aliud pro eodem,Aqua, et lapis mirabilis ad rumpendum apostema sine dolore,Bertuccii Bononiensis Quodlibetum,Cantica cum comento Aucrrois,Casus qui sibi acciderunt in medicando,Comentarium et quaestiones super Antidotariu (14 ?)
Incipit: (f.1r) Inquit alboolyt benro

Vat.lat.2525, Henricus Bohic Distinctiones in Decretales (15th C)
Incipit: De vita et horcli[n]cor[um]. Uitam Gigneras

Vat.lat.2526, Henricus Bohic Distinctiones in Decretales (14th C)
Incipit: Incipit lectura sup[er] p[ri]mu[m] libru[m] decretaliu[m] edita a mag[ist]ro henrico bohic

Part of a set with Vat.lat.2527


Vat.lat.2529, Franciscus Zabarella, et al Lectura in Constitutiones Clementinas, etc. (15th C)
Incipit: (f.1r) Nouu[m] michil e[ss]e una e[st]

Vat.lat.2536, Johannes Andreae Novella in Sectum, etc. (1350-1400)
Incipit: Cum eram paruulus loque-ban ut paruulus

Vat.lat.2545, Hostiensis Lectura in Decretalesm, etc. (14th C)
Incipit: -uuans poss[et] defacui deierare

Vat.lat.2554, Panormitanus Lectura in Decretales (1429)
Incipit: (f.1r) Incipit Tercia pars. Secundi Fa-mosissimi Juris Canonici doctoris eximii domini Abbatis de Ci-tilia

Written by Alphonsus de Villalpando. Fourth of 6 volumes of Panormitanus' work, from the library of Juan de Torquemada (Vat.lat.2549, 2550, 2553, 2555, and 2558)

Biblioteca apostolica vaticana. A Catalogue of Canon and Roman Law Manuscripts in the Vatican Library. Studi e Testi (Biblioteca Apostolica Vaticana) 322. Città del Vaticano: Biblioteca apostolica vaticana, 1986. v.2 p. 127-8


Incipit: Quare terminus continentii immsilis primus est locus


Vat.lat.4718, (1586)
Incipit: (f.1r) Lettura dell' anno 1586 sopra L epistola canonica di sa Jacomo in Noma

Vat.lat.4749 (Upgraded to HQ), Antiphoner with added polyphony (14th–15th century(?) )
Incipit: In. sci. gregorii p[a]p[e] ad uesp[er]am

See Iter liturgicum italicum, See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 427[ Title: Antiphonarium, Folio: 48v, Century: 13/14, Source: italiano (transizione), Provinance: Sicilia (


Vat.lat.4765, Missal (1401-1425)
Incipit: Dominica de passione Stat[i] ad s[an]c[tu]m petrum Introit[us]

See Iter liturgicum italicum. Notated music. Arms of Cardinals Peter of Foix and Pierre II of Foix at the bottom of f.1r, See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 679[ Title: Missale papalia, Folio: passim, Century: 1464?, Notation: quadrata]


Incipit: A ineffabile prouidensui dirolui loquale

Incipit: Capitolo primo de lo exordio de la Cromieba de la Nobel Citade de Veniexia

Vat.lat.4823 (Upgraded to HQ)

Vat.lat.4825 (Upgraded to HQ), "Ars ciromatie.","Revellatio Esdre prophete.",Astronomia,Easter tables,Libro da razioni,astronomical tables (1430)
Incipit: (f.2r) A sapere spariare ogni libro

See Jordanus #10213, in both Italian and Latin


Vat.lat.4827, Tractatus Geometrie, et plura etiam Arithmeticae,Valor Margaritarum,Valor monetarum Siciliae, Neapolis, et Venetiarum (1470)
Incipit: Prima tricaglio amaestrare ditro diferenzie

See Jordanus #10215. Starting at f.68 there is a table of exchange rates between the various city coinages of Italy


Vat.lat.4831 (Upgraded to HQ)


Incipit: Incipit cronica franc[orum]

Incipit: []vae di rebus gestis christianor[um] Ipoeratorum apud

Incipit: Incipiu[n]t Rubrice [con]situto[r]um Reu[er]endi patris d[omi]ni

Vat.lat.4883, Boethius of Dacia Questiones on Aristotle's Topica
Incipit: Primu[m] oportet dicere &

Vat.lat.4889 (Upgraded to HQ), Correctiones Decreti Gratiani (16th C)
Incipit: (f.IIr) Clariss[imis] Amplissimis qve vii viris

Incipit: Cause et Prefacio celebratae octauae synodi historico stylo de prompta domino


Vat.lat.4905, Tractatus editus super potestate universalis Ecclesiae & Generalium Conciliorum, et aliis similes tractatus
Incipit: (f.1r) Tractatus editus super potestate universalis ecclesiae et ge-neralium Conciliorum illam representantium per Reuerandu[m]

Incipit: Li[ber] a Geben ad i[m]p[er]atore[m] karolu[m] de [com]medacioe[m] et creacio[n]e d[eu]m urbani pape sexti

Binding strips show a Beneventan hand


Vat.lat.4925 (Upgraded to HQ)
Incipit: Incipit liber de miss[]r[um] mist[r]iis edit ab Eleuctio[n]

Beneventan binding strips, see Vat.lat.4924 and Vat.lat.4923


Vat.lat.4928, Breviary, etc (1100-1125)
Incipit: (f.15r) Ian. Aug. & Dec. IIII non[es] haber[um] .viii. id[es] & xix k[a]lends post id[es] et dies xxxi

Beneventan hand, ff. 1-8 folios are a table of what happened, year by year since the Incarnation (until 1166), ff. 9-14 are a calendar. Probably made in Santa Sofia, Benevento See Iter liturgicum italicum


Vat.lat.4931, Ambrose of Milan
Incipit: Incip[it] liber beati ambrosii medi-olanensis archie[pisco]pi denusteriis-siu[m] sac[ra]m[en]sis eccl[es]asticis

See Iter liturgicum italicum, See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 499[, Folio: II, III, Century: 13/14, Source: italiano (centrale e nord), Notation: linea o rigo (punti legati)]


Incipit: [S]cripturus Quae memoratu digna Rome et in Italia ab excessu Adriani VI Pont. Max.

Vat.lat.4961 (Upgraded to HQ)
Incipit: Continet hic codex Relegens que ...-veris infra. Tabula Epistolar[um]. Quae gesta

Incipit: Petri Damiani Hvmilis Mona-chi de parentelae gradibvs Despvtatio. Reuentissimis in Christo uiris ioanni Cesenati

Incipit: []esvs Christvs filius Dei ab aeterno genitus fons sapientiae uerbum patris

Vat.lat.4971, Ceremoniale (1491-1510)
Incipit: Sanctissimo in [xpo] p[at]ri et d[omi]no n[ost]ro d[omi]no Innocentio

Vat.lat.4974, Sicard of Cremona Mitralis de Officiis
Incipit: Incipit mitralis de offitiis edit[us] asychardo cremonensi e[pisco]po. De institutione eccl[estic]e

Vat.lat.4975, Sicard of Cremona Mitralis de Officiis
Incipit: Incip[it] liber qui mitralis d[icitu]r editus a sicardo cremonensi episcopo

Vat.lat.4976 (Upgraded to HQ)
Incipit: Incipiunt ca-pitula libri primi Sacrorum Canonum. De ratione et auctoritate, et quae cui sit preponinda

Vat.lat.4977, Gratian Decretals
Incipit: Forma u[ero] ap[osto]lor[um] hec est. Ego

Vat.lat.4980, Burchard of Worms Decretum (11th C)
Incipit: et abneptis quartus. Trinepos et trineptis quintus

Vat.lat.4981, Buchard of Worms Decretum (12th C)
Incipit: Iudicabit[ur] reus, sete etia[m]

See Iter liturgicum italicum, in a Beneventan hand


Vat.lat.4982 (Upgraded to HQ), Capitulare Caroli Magni et Ludoici Pii et Caroli Calui
Incipit: Incipivnt Titvli Libri Septimi. De primatu ecclesiarum et sacerdotum

Vat.lat.4990 (Upgraded to HQ)
Incipit: Iohannes Ep[iscop]us seru[us] seruor[um] dei

Vat.lat.5001 (Upgraded to HQ), Chronicon Salternitanum, etc. (1301-1325)

Several documents relating to the Principality of Benevento


Vat.lat.5006, Joannes Simon de Zelandia,Robertus Anglicus Compositio aequatorii Planetarum nobilissimum,De Astrolabio liber, sive Canonum Astrolabii declaratio,De Sphera,De compositione Chilindri sive Horologii viatorum,Gluten. pro fontibus,Horologium,Liber de quantitatibus stellarum, et planetarum,Quadrantis com (1479)
Incipit: (f.9r) Cvm Plvrimiobvi miam

Vat.lat.5018.pt.2, Cristobal de Cabrera Oratorium animae contemplativae (1573)
Incipit: Pro consolatione et instructione in Christo. oratio vi.

starts f.138


Vat.lat.5033, Cristobal de Cabrera Scuela de la doctrina y disciplina christiana provechosa a todo fiel christiano (1567)
Incipit: (f.1v) Al ill[ustrimo] y R[everendissimo] senor D. Christoval de Altodano

In Spanish


Incipit: Incipit su[m]-ma d[e] uiciis & u[ri]tutib[us] que d[icitu]r viridari u[t] [con]solato[n]is

Vat.lat.5051 (Upgraded to HQ)
Incipit: (f.1v) Q[uo]d c[um] digones sepulture & curationes funeru[n] debite fidelib[us]

Incipit: Sermo in aduentu deeo q[uo]d sc[ri]ptu[m] e[st] fluiuus

Vat.lat.5058, De Summa Trinitatis et Fide Catholica
Incipit: Rubrica. De Summa trinitati[s] et fide Cath[olica]. [Q]uoniam ut ait

Vat.lat.5059 (Upgraded to HQ)
Incipit: Pauli Maureoceni opus de eterna temporalia[m] christi generatione in iudaice

Incipit: Di s[an]c[t]a K[a]therina v[irginis] & m[artyr]. & in p[ri]ma de la sua nobili-ta

Vat.lat.15345, Honienaje Sud Americano A.S.S. Pio XI (1929)

Presentation manuscript perhaps commenorating the 50th anniversary of Pope Pius XI's ordination as priest