Vatican Manuscripts Added Week 13 of 2022

A total of seventy-five manuscripts were digitized this week. This week the Pal.lat collection contributed the most volumes with Reg.lat as second. The bulk of the remainder were, as has been the case for the last several weeks, Ross and Vat.lat.9xxx, with the final few coming from Vat.estr.or, Borg.arm and Chigiani. Because of the sorting of the Pal.lat collection, this week included a large number of Roman comedies from Terence and Plautus

As this completes the first quarter of 2022, a brief summary of what has been digitized so far. In total there have been 939 manuscripts digitized. As expected Reg.lat, Pal.lat and Vat.lat are in the top, followed by Rossiani to complete the "more than 10 manuscripts" collections.

  • Reg.lat- 428
  • Pal.lat- 296
  • Vat.lat- 103
  • Ross- 57

One of the Reginensis volumes digitzed this week is Reg.lat.1880, a compendium of Latin works of military matters. A copy of Theodore of Gaza's translation of De instruendis aciebus, with preferatory letter to Panormita, begins on f.103r and contains multiple diagrams of battlefield tactics, both theoretical and historical. On the right is f.112v, which shows one of the two battles between Darius and Alexander the Great.

The bottom image is from the first page of one of the many Terence manuscripts that were digitized this week. This was f.1r of Pal.lat.1624, a 15th Century copy from Italy

Pal.lat.1624_0005_fa_0001r-crop.jpg
Borg.arm.81, Hymnal (1592-1593)

Bolorgir script, has earlier 10th C flyleaves in an Uncial hand


Chig.D.IV.52, Book of Hours, Use of Rome (14th C)
Incipit: Incipit officium b[ea]te ma-rie semp[er] uirginis se[cun]d[e]m usum curie Romane. Ad matutinum

From Bologna. No calendar


Pal.lat.800, Jacobi Gentilis Repertorium Juris, part 1 (15th C)
Incipit: Prepositio Vtrum sumatur inclusuis vel ex-clusiue

Codices Palatini Entry, covers letters A-K, Pal.lat.801 has L-Z


Pal.lat.801, Jacobi Gentilis Repertorium Juris, part 2 (15th C)
Incipit: [L]amberuitus. Quid sit vide in

Codices Palatini Entry, contains the letters L-Z, Pal.lat.800 contains A-K


Pal.lat.802, Repertorium Juris (15th C)
Incipit: Aliqu[an]do excludit aliqu[ando] includit

Pal.lat.803, Repertorium Juris Canonici (15th C)
Incipit: Abseuti queris actio ex contractu per patrem celebrato etiam si filius cuius nomi[n]e

Pal.lat.804, Johannes de Erfordia Tabula Juris Utriusque, Book I (A-I) (1450-1475)

Pal.lat.805, Johannes de Erfordia Tabula Juris Utriusque, Book II (1450-1475)
Incipit: labor et ocui et exerciticiu[m]. Liber 29 ta-bule doctor[um]

Pal.lat.806, Petrus de Monte Repertorium utriusque Iuris, Book I (A-B) (c. 1470-1480)
Incipit: Inter multa preclara atq[ue] saluataria Infirmitatis nostie

Codices Palatini Entry, Repertorium universale iuridicum; theologicum; morale [Pars I]15. Jh.


Pal.lat.1617, Plautus Comedies (15th C)
Incipit: Plauti Asinii Poetae Clarissimi. Commedie incipiunt. Et primo commedia cui titulus e[st] Amphitrio

Pal.lat.1618, Plautus Comedies (15th C)
Incipit: [I]n faciem ue[r]sus amphit[ri]onis

Codices Palatini Entry, from Germany


Pal.lat.1619, Plautus Comedies (15th C)
Incipit: (f.1r) Plauti comici clarissimi poetæ Amphitrio foeliciter i[n]cipit Argum[en]tum. In Faciem uorsus Amphitrionis

Pal.lat.1622, Terence Comedies (15th C)
Incipit: Argum[en]tum andrie. Sororem falso creditam

Pal.lat.1623, Terence Comedies (15th C)
Incipit: Terentii afri comici poete. Andria incipit Argum[en]tum fabule. Sororem falso creditam meretricule

Pal.lat.1624 (Upgraded to HQ), Terence Comedies (14th-15th C)
Incipit: Natus i[n] excelsis tectis cartaginis alte

Pal.lat.1625, Terence, Iacobus Publicus, et al. Comedies, Lectures on the Comedies of Terence, etc. (15th C)
Incipit: Publii therencii affri liber [incipit]. Natus in excelsis

Codices Palatini Entry, from Germany


Pal.lat.1626, Terence Comedies (15th C)
Incipit: Vita terrentii. Terentius genere extitit efer ciuis uero carthaginensis

Pal.lat.1627, Terence Comedies (15th C)

Pal.lat.1629 (Upgraded to HQ), Aelius Donatus Commentary on Terence (c. 1474)
Incipit: que[m]

Pal.lat.1630 (Upgraded to HQ), Aelius Donatus Commentary on Terence (15th C)

Pal.lat.1633, Virgil Opera, glossed (1475-1500)
Incipit: Titire tu patule recuba[n]s sub tegmine fagi

Codices Palatini Entry, from Germany


Pal.lat.1636, Virgil Aeneid, glossed (15th C)
Incipit: Liber primus eneias uirgilii Incipit. Arma uirumq[ue] emo troie qui primus ab oris

Pal.lat.1637, Virgil, ps-Virgil Aeneid, Bucolica, Georgica, etc (15th C)
Incipit: Arma uirumq[ue] cano troye qui primus ab oris

Pal.lat.1638, Virgil, ps-Virgil Bucolica, Georgica, Aeneid (15th C)
Incipit: T Siluestrem tenui musam meditaris auena

Codices Palatini Entry, from the Low Countries


Pal.lat.1639, Virgil Aeneid, Bucolica (14th C)
Incipit: (f.1v) Primus h[abea]t libicam uenuint et troes i[n] urbem

Pal.lat.1640, Virgil Bucolica, Georgica, Aeneid (15th C)
Incipit: Titire tu patule recubans sub tegmine fagi

Pal.lat.1641, Virgil Aeneid glossed (late 15th C)
Incipit: P Virgilii Maronis Aenei-dorvm Liber Primvs Incip[it]. Arma virvmq[ue] ca-no troiae qvi primvs ab oris

Codices Palatini Entry, from Padua, Italy


Pal.lat.1642, Virgil Bucolica, Georgics, Aeneid glossed, etc (14th - 15th C)
Incipit: Tityre tu patule recubans s[u]b tegmine fagi

Pal.lat.1644 (Upgraded to HQ), Virgil, ps-Ovid, Filippo Ceffi (tr) Bucolica, Georgica glossed, Heroides, De pilica, Dicerie, etc (15th, 14th C)
Incipit: Titire tu patule recubans sub tegmine fagi

Codices Palatini Entry, ff. 1-52: Germany, ff.53-105: Italy


Pal.lat.1650, Albius Tibullus Elogies (15th C)
Incipit: Albii Tibulli Regalis equitis elegiarum lib[er] primus incipit. Prohemium est quod spretis

Pal.lat.1651, Albius Tibullus Elegies (15th C)
Incipit: [T]iuitias alius fuluo sibi co[n]gerat auro Et teneat culti iugera magna soli

Pal.lat.1653, Horace Odes (15th C)
Incipit: Moecenas atauis edite regibus

Pal.lat.1658, Horace Odes (13th-14th C)
Incipit: Prime d[i]c[t]e m[ihi] su[m]ma dic[e]nda ca[rm]w[n]a

Codices Palatini Entry, from France


Reg.lat.535 (Upgraded to HQ), Hélinand de Froidmont Chronicon (1225-1250)
Incipit: In nomine sancte et individve tinitatis De qvatvor cavsis mvndane svbstantie . Capitv-lvm primvm. Mvndane substa[n]tie cause s[un]t q[uar]tu-m

See Mirabile


Reg.lat.536, Transumptum historiae translationis S. Nicolai et ejus sociorum, sumptum ex archivio S. Nicolai in littore Venetiarum (1461)
Incipit: In Christi Nomine amen. Hoc est exemplum seu transumptum historiæ translationis sancti Nicolai Smyreorum Archiepiscopi

dated in colophon on f.17r


Reg.lat.549, Landolfus Historia Romanorum (12th C)
Incipit: tanta ac intolerabilis pestilentia p[er]trien niu[m] tunc corripuit ciuitate[m]

Reg.lat.1071, Geometry Miscellany (11th C)
Incipit: (f.1v) Primus inorbe dies lucis primordia su[m]psit

See Mirabile


Incipit: Si fa collegio de medici inanti Apollo, per saper la cagione dell'improuisa morte

Reg.lat.1493, Mellin de Saint-Gelais Writings (1559-1569)
Incipit: Si Jeusse ose penser quen ce temps cy, De tant

See JONAS,



Reg.lat.1826, Lorenzo Rossi, Bernardo Moretti, Ovid Vita Ovidii, Carmen de Ovidio, Ars Amatoria (commentary), etc. (15th C)
Incipit: Fvit igitur poeta n[oste]r

See Buonocore, Marco. “I CODICI DI OVIDIO PRESSO LA BIBLIOTECA APOSTOLICA VATICANA.” Rivista Di Cultura Classica e Medioevale, vol. 37, no. 1, 1995, p. 34


Reg.lat.1834 (Upgraded to HQ), Bonus Accursius, Isidore of Seville, Ambrosius Traversarius, Lorenzo Valla Compendium Elegantiarum Laurentii Vallae, De differentiis verborum, Epistles, In errores Antonii Rhaudensis adnotationes (1401-1450)
Incipit: Nam primi et ultimi sup[er]latiui sunt q[ue]n nu[meru]m sig

See Mirabile


Reg.lat.1846, Marco Polo Historia de conditionibus et consuetudinibus orientalium partium, Books I-III
Incipit: Incipit prologus in librum domini Marcipauli de venetiis de conditionib[us] et Consuentudinib[us] orientalum regon[al]i et de Potentia grandis Faam regis

Reg.lat.1854, Tibullus Elogies (15th C)
Incipit: Albii Tibulli poetae illustris liber incipit. prohemium q[uod] Amare prosus intendat.

Reg.lat.1856, Boethius The Consolation of Philosophy
Incipit: Incipit liber primus. Boetii. Carmina q[ui] q[ou]nda[m] studio flo[r]ente peregri

Reg.lat.1861, Plato Timaeus, with commentary (11th C)
Incipit: Osio ep[iscop]o chalcidins. [S]ocrates in exhortationi[bus]

Reg.lat.1865, Johannes Baptiste Poisson Organum Novum Philosophiae Contemplatricis
Incipit: Organum nouum Philosophiæ contemplatricis siue Joannis Bap. poissonis Andegaui Propositiones centum. De his, quæ a stoicis uocantur inenodabilia, inex-tricabilia, et inexplicabilia

Reg.lat.1867 (Upgraded to HQ), (c. 1601-1602)
Incipit: Animaduersio Physica in Nouisunium Ecclipticum ad instar Ptolomaici prescripti visum, et obseruatu[m] Veronæ die 24. Decemb. 1601

Reg.lat.1870 (Upgraded to HQ)
Incipit: laci[] e[st] p[er] u[er]ba prudor rer[um]

See Iter liturgicum italicum, f.125 is a fragment of a 15th C notated Missal from S. Silvestro (Rome), See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 807[ Title: Missale, Folio: 125, Century: 15, Provinance: Bourges, S. Silvestro Ro


Reg.lat.1876, Cicero
Incipit: Nam hoc senatus c[onsultio] in meam sentenciam facto pompei[us]

Reg.lat.1879, Lucan De Bello Civili
Incipit: Cortuba me genuit rapuit Nero

Reg.lat.1880, Vegetius Epitoma rei militaris (15th C)
Incipit: Incipiunt capitula primi libri. Romanos omnes gentes sola armorum exercitatione uicisse.

Reg.lat.1898, Sebastien Mamerot Chronique martinienne (1451-1475)
Incipit: Cy commencent les croniques matinennes. Prologue du translateur. Par le vouloir de Ihu crist

See JONAS,


Reg.lat.1904, Giovanni Bianchini, Thebit Bencora Flores Almagesti, De hiis que indigent expositione antequam legatur Almagesti (15th-16th C)
Incipit: Diffinitio tractatus Textii Johannis de blanchimis de Bononia. [S]i duo n[ume]ri ad invicem

See PAL for siglum C.1.16, C.1.1


Reg.lat.1905, Jacobus de Forlivio Quaestiones super primo Canone Avicennae
Incipit: [Q]veritur p-rimo utru[m] diffinitio

Reg.lat.1907, Paulus Venetus Commentary on the Posterior Analytics
Incipit: [O]mnis dotrina. Et om[n]is disci-plina &c. Iste est libe[r] p[osteri]or[um]

Ross.744, Basil the Great, Leonardo Bruni(tr), Poggius, St. Ambrose, Peter Damian, et al. Oratio ad Adolescentes, Norratio apocrypha, Epistles, etc. (15th C)
Incipit: Liber magni basilii de [con]temptu huma[n]e felicitatis. Ego tibi hunc libum Colu-ci ex media ut

Ross.749, ps-Engelhart von Ebrach Sayings (1455)
Incipit: (f.1v) Hic heven suth an gar guet ma-teri und guet maynung

Ross.761, Hagiography (16th C)
Incipit: Tabula de his quæ in hoc libello co[n]tinet[ur] Vita di s[an]c[t]o Antonino Arciuescouo di fir[en]ze

Ross.766 (Upgraded to HQ), Andreas Caesariensis Commentarius in Apocalypsin (1375-1450)

Ross.767, Tiroler Christenspiegels
Incipit: Frent ewth ewer mazze

Ross.769, Gebetbuch (15th C)
Incipit: Uater unser der dio pist in den himieln

Ross.773, Sermons, for Festivals and Sundays (14th - 15th C)
Incipit: Transcainus usq[ue] bethle[hem] et uideam[us] hoc

Ross.778, Missale, Use of Passau (15th C)
Incipit: (f.2r) Benedictio[n] salis et Aque. Aduitoru[m] n[ost]r[u]m In no[m]i[n]e domi[ni] &c.

Calendar on ff. 3r-5v, 2 months per page



Vat.lat.9237, Cristoforus Landinus Xandra, Books I-III (15th C)
Incipit: Christophori landini xandra liber primus ad Petrum Medicem Mecenatem suum. Qvi nunc censuram mauult tolerasse legentu[m]

Vat.lat.9615, Spicilegium Romanum, Book VIII (1842)
Incipit: (f.3r) Editoris Praefatio. De sedulii opusculo politico. I. Utrum Sedulii scoti opus de rectoribus christianis prelo committerem

Vat.lat.9629, Constantinus Tischendorf Evangelium Palatinum Ineditum (1847)
Incipit: (f.2v) Codicii vaticani N.T. minuta, et ut nos,

Vat.lat.9644, Didymi Alexandrini, Angelo Mai Iliadis, Fragmenta et Picturae (19th C)
Incipit: (f.3r) Magna sum laetitia commotus, quando id accidit quod mihi apprime

Vat.lat.9647 (Upgraded to HQ), Andrea Gallo Il Cutto Publico Religoso e costumi degl' Antichi Idolatri di Sicilia, etc. (1843)
Incipit: (f.2r) Oracoli di diane ortigio in Siracuse citate da diodoro

Done under the supervision of Angelo Mai


Vat.lat.9656, Pietro Antonio Brasi Memoria Storica intorno alla Valle Seriana Superiore (1823)
Incipit: (f.2r) Io parlo per ver dire, Non per odio d'altrui, nè per disprezzo

Vat.lat.9661, Bible, Exodus, Glossed (12th C)
Incipit: H[aec] nomi-na fili-orum israel q[ui] ingressi sunt

From Assisi


Vat.lat.9675, Francesco Cancellieri
Incipit: Notizie Intorno ad Opere edite ed inedite di Scrittori antiche alfabaticamente ordinale Da Francesco Cancellieri

Vat.lat.9692, Francesco Cancellieri Adversaria de omnis generis rebus historicio et eruditio alphabetico ordine disposita, Volume I (c. 1800)
Incipit: Registro fatto al 1. Marzo 1800

Vat.lat.9694, Francesco Cancellieri Adversaria de omnis generis rebus historicio et eruditio alphabetico ordine disposita, Volume IV (c. 1800)
Incipit: a Mons[igneur] dell Genga a Dresda