Vatican Manuscripts: Palimpsest Manuscripts

All of the currently digitized manuscripts that are commented as palimpsests. A palimpsest is a manuscript where one text is written over an older, usualyl erased or partially erased, text.

Barb.gr.293, Euchologion (13th C)

Pinakes Entry, Palimpsest


Barb.gr.332, John Chrysostom, Gregory Nazianzus, et al. Penetentia, etc. (1327)

Pinakes Entry, palimpsest


Barb.gr.338, Prophetologion (12th C)

Pinakes Entry, palimpsest over 12th C lectionary and 10th C Menologion with readings


Barb.gr.388, Procopius of Gaza Catena in Ecclesiasten and in Canticum Canticorum (13th-14th C)

Palimpsest, for upper text see Pinakes. Under text is a 10-11th C Evangelion with possible musical notation


Barb.gr.418, Lectionary (11th C)

Pinakes Entry, Palimpsest


Barb.gr.468, Liturgy: Sticherarion (13th-14th C)

Pinakes Entry, palimpsest. Ekphonetic notation


Barb.lat.6, Ovid Ex Ponto (1451-1500)

Palimpsest over the code of Justinian. First bit of each book cut away


Barb.lat.302 (Upgraded to HQ), Urso Salemitanus Aphorismi cum glosulis, Liber de commistionibus elementorum (14th C)
Incipit: C[u]m phi[si]cal s[an]c[t]ie in ventores a[utem] neglige[n]cia

Palimpsest over 2 different 11th C Beneventan MSS


Barb.lat.2687, Riccoldo da monte di Croce, et al. Itinerario ai paesi orientali, Divisiones et ambitus orbis terrarum et primo de paradiso delitiarum, Liber de dicisione orbis terrarum, De mirabilibus Urbis Romae, Morum et gentium varitatibus editus a Marco Polo Veneto (15th C)
Incipit: Incipit Itinerarum fratris Racculdi. Dum ego minimus i[n] ordine p[re]dicator[um]

Palimpsest


Barb.lat.3923, Armanno Bolognese Chronica antica intitolata Fiorita d'Italia (14th C)
Incipit: Taula sopra la de[t]a Cronicha Raco[n]tado ei chome[n]ti ei chapitoli

Palimpsest


Borg.gr.7, (1353)

Palimpsest over Euchologion, 1353, See Pinakes Entry,


Chig.B.VIII.137, Johannes Duns Scotus Questions in Sentences
Incipit: (f.3r) Utrem ho[min]i p[ro] statu isto sit ne-cessariu[m]

Palimpsest


Ott.gr.186 (Upgraded to HQ), (14th-15th C)

Pinakes Entry, several pages are palimpsest


Ott.lat.12, Bible: Pentateuch (11th C)
Incipit: (f.4v) In pri[]. Crea-vit d[eu]s celum et terram.

Some pages are palimpsest. See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 259[ff. 57r, 58r, 101r, 102r, 137r 11th C Italian neumes in undertext]. ff.1r-4r is chapter table


Ott.lat.14, Peter Damian Epistola ad Judicii
Incipit: Incip[it] Ep[isto]la Pet[ri] Damiani de anti ch[risto] et die Ivdevi. Dilecti[s]sim[o] fr[atr]i

See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 264[palimpsest undertext for ff.1r-3v contains 11th-12th C Italian diasetmatic neumes, Benedictine Antiphoner]


Pal.gr.114, Manuel Moschopulus, Euripides De vita Euripidis, Hecuba, Orestes, Phoenissae (14th C)

See Biblissima, Codices Palatini Entry, Pinakes Entry, early leaves are a palimpsest over a 10th C undertext


Pal.gr.306, Nicephorus Blemmydes Introductio I: Epitome logica (13th-14th C)

See Biblissima, Codices Palatini Entry, Pinakes Entry, palimpsest. Undertext is 10th-11th C Liturgy at 90 degrees to main text


Reg.gr.144, Manuel Moschopulus Schedographia (10th C)

Pinakes Entry, palimpsest. Lower script is 9th C


Reg.gr.Pio.II.15 (Upgraded to HQ), Lectionary (13th C)

Pinakes Entry, partialy palimpsest over Etymologicum Gudianum



Reg.lat.478, Anselmus Tarvisinus Planctus beatae Mariae Virginis italicis versibus (1455)
Incipit: In comencia el Proiago ne le meditatio-ne de misser Iesv Christo nostro redem-ptore

Palimpsest, the "Planctus" is on ff.155r-186r


Reg.lat.1814, Sallust Works (14th C)
Incipit: de morib[us] & i[n]te[n]tio[n]e catilline

See Biblissima, perhaps a palimpsest over greek


Reg.lat.2085, St. Augustine Confessions
Incipit: Aurelii augustini co[n]fessioniam incipit liber primus. Magnum es d[omi]ne

Palimpsest, UV images included


Ross.51 (Upgraded to HQ), Lectionary, Passionary (14th C)
Incipit: Qui comincia la nafiuita de di pilato ella uendecta del nostro signæe Jessu [xpo]. LXXXXV. Fve uno Re che

In Italian, palimpsest


Incipit: In commencia la legge[n]da di s[an]co honofrio. Panutio humile s[er]uo della uostri s[an]cta de atueri

Palimpsest


Incipit: Alre sie uno de li .iiij. alim[an]ti de li quali tucte le chose

in Italian, palimpsest


Incipit: In comi[n]cia la passione de dieri milia crucifixi. Appare[n]do nel mo[n]do el salutatore nostro ihesu

Palimpsest


Urb.gr.155, Manuel Moschopulus Erotemata grammatica (1436)
Incipit: Ἀρχή σὺν Θεῷ ἁγἰῳ τὼν ἐρωτημάτων τῶν διορθωθέντων παρὰ τοῦ σοφωτάτου καί λογιοτάτου Μανουήλ τοῦ Κρητός

Pinakes Entry, Scribe: Γεώργιος Βαϊοφόρος. Palimpsest


Vat.gr.1810, Liturgical works (Vigils for the major feasts) (13th C)

See Biblissima, See Database of Byzantine Book Epigrams, palimpsest. Lower text is a 10th C collection of Greek and Italian-Greek works by Theodore Studita, Pinakes Entry,


Vat.gr.2115 (Upgraded to HQ), Euthymius Hagiorita (tr), et al Gospels, Vita Barlaam et Joseph (11th C, 11th-12th C, 12th-13th C)

See Biblissima, Pinakes Entry, some leaves are palimpsest. Further parts of this volume can be found in Vat.gr.2089 and Grottaferrata Biblioteca Statale del Monumento Nazionale Mss. Ζ.γ.V (gr. 148)


Vat.gr.2324, Liturgical Text (14th C)

Pinakes Entry, possibly from Otronto. Partially palimpsest over an 11th C Latin Virgil in Beneventan. Given to the Vatican in 1814.


Vat.gr.2512, Lectionary (15th C)

Pinakes Aland ℓ1936, there is a lower text in palimpsest



Vat.lat.633, Isidore of Seville Sentences, Books 1-3 (12th C)
Incipit: Isidorus de su[m]mo bono. Incipit lib[er] pprimus s[an]c[t]i ysidori. Quod d[eu]s su[m]m[us] & inco[m]mutabilis sp[iri]t[us]

Palimpsest


Vat.lat.1704, Cicero De Oratore, Orator (15th C)
Incipit: Cogitanti mihi sepenu[mer]o & memo[r]ia

Palimpsest


Vat.lat.1715, ps-Cicero Rhetorica ad Herennium, In C. Sallustium Crispum invectiva. (15th C)
Incipit: Et si negotiis familiarib[us] i[m]p-editi vir Satis

Palimpsest


Vat.lat.1918, Valerius Maximus Factorum et dictorum memorabilium, Books 1-9 (1381)
Incipit: (f.10r) Urbis Rome exte[r]ar[um]q[ue] gentuim

Palimpsest. Interlinear and marginal gloss. ff.2r-9v contain indexes


Vat.lat.2201, Jerome, Seneca, ps-Aristotle Epiistolæ ad Paulum Apostolum, & Pauli ad Seneccam. Epistolæ ad Lucillu[m], book 22, Satyra de Claudio Caesare (1375-1425)
Incipit: (f.1r) Incipit prologus b[ea]ti Jeronimo sup[er] ep[isto]lis pauli ad seneca[m] et Senece ad paulum r[espon]ca. Lucius anneus se-neca cordubensis

Palimpsest. ff.I-VI are an index


Vat.lat.2217, Seneca Works
Incipit: (f.1r) De Clementia ad Heronem lib. Ij. Scritere de clementia nero cesar

Palimpsest


Vat.lat.2789, Ovid Ars amatoria, De pulice, glosses (14th C)
Incipit: P. oudii Nasonis de artib[us] amandi liber primus. Si quis in hoc artem

Palimpsest


Vat.lat.2806, Lucan Pharsalia, glossed
Incipit: Incip[it] L[iber] prim[us] lucani depharsilia. Bella p[er]emathio

Palimpsest


Vat.lat.3291 (Upgraded to HQ), Apuleius, Catullus, Lucretius Carus Liber Ludicrorum, Priapea diversorum auctorum, Carmina, De rerum natura (1400-1525)
Incipit: Aeneadvm genitrix hominu[m] dimu[m]q[ue] uoluptas

Palimpsest. Codex is several different works bound together


Vat.lat.4232, Commentary on Ecclesiastes (12th-13th c)

palimpsest, undertext unknown


Vat.lat.5766, Cassianus Collationes (8th C)
Incipit: -tias animae uoluntas, in meditulleo quodam

Palimpsest, old part cointains: "Ius Civile Anteiustinianum.", known as the _ Fragmenta Vaticana._ 5th C CLA 1-45; "Codex Theodosianus" 7th C CLA1-46; and c. 700 "Lex Romana Burgundionum" CLA 1-47. Upper text CLA 1-44


Vat.lat.5769, Jacob Voragine Sermons (14th C)
Incipit: In letaniis Progatio[n]ib[us] fino. Et misu[m] orauit elyas & celum

Palimpsest over 13th C Beneventan text. Ex Libris from Bobio


Vat.lat.5940, St. Augustine, ps-Eusebius Cremonensis Incipit ep[isto]la s[an]c[t]i Eusebii ad p[] damasiu[s] portue[n]sius

Partial palimpsest


Vat.lat.6272, Sallust The War of Catiline
Incipit: Incip[it] lib[er] salystii. Omines hommes q[ue] student sese p[re]stare

Palimpsest


Vat.lat.9655, Cicero, Isidore of Seville, Gellius, et al Synonyma, De proprietate sermonum, Attic Nights, etc. (1457)
Incipit: (f.1r) Marci Tvlii Ciceronis de suno[n]i-mis ad Lvtivm vetvriu[m] liber i[n]c[i]p[it]. Cicero lvtio Veturio suo Salutem

See Biblissima, palimpsest


Vat.lat.10657, Cartulary of S. Mariae de Mare (13th C)
Incipit: In nomine domini. q[ui]nqua Iesimo [nono] anni Imperii d[omi]n[u]s basili

Palimpsest. See Iter liturgicum italicum, describing the undertext as an 11th C Graduale from the same monastery, See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 353[, Folio: a, 1-3, Century: 11, Source: Beneventana, Provinance: S. Maria del Mare (Tremiti, ambrosiano),


Vat.lat.14674, Agostino d'Ascoli Exigetical Text, Sermons (14th C)
Incipit: (f.2r) Ueniet d[e]sid[e]rat[us]

ff. 2r-10r contains an exigetical text unrelated to the main body. Flyleaves are palimpsest