Vatican Manuscripts Added Week 1 of 2023

For the first week of 2023, a total of sixty-one manuscripts were digitized. It is unclear if there is a new pattern to the digitization work congealing, but this week the largest fonds were Ott.lat, with nineteen volumes, and Barb.lat with sixteen. Both Vat.lat and Vat.ar brought in eight, Vat.turc brought in 4, and rounding up the week were Capp.Sist and Ross with three each. As the work on the Arabic collections has grown, the genres of manuscripts have expanded from just Qurans the first few weeks, to include Sermons, some translated from the Greek, Christian tracts and a bilingual Arabic/Turkish Quran.

To the right is f.93r from Capp.sist.3, a Graduale for Eastertide. From the colophon on f.142v and the coats of arms at the bottom of the page, we know this volume was made for Pope Paul III (nee Alessandro Farnese, reigned 1534-1549). A Graduale is a book used for chants of the Mass, distinct from the Missal in only having the chanted music, not the spoken words. This page has the Introit, or introductory chant, "Resurrexit, et adhuc tecum sum", sung at the start of Mass for the Reseurrection on Easter Sunday. The lyrics are assembled from bits and pieces of Psalm 139(Psalm 138 in the Vulgate count)

The image at the bottom is from f.2r of Barb.lat.175, a 15th C copy of Livy's Ab Vrbe condita and Florus' Epitome Livy, an abbreviated copy of the preceding work. The illumination of this volume was done by Francesco Rosselli.

Barb.lat.175_0007_fa_0002r-border.jpg
Barb.lat.152, Julius Caesar De bello Gallico, De bello Civili, De bello Alexandrino, De bello Africano, De bello Hispaniensi (15th C)
Incipit: Comentarior[um] .C. Ivlii Cesaris de bello gallico liber primvs incipit feliciter. Gallia est omnis divisa in par-tes tres

See Biblissima,


Barb.lat.162, Pliny Natural History (15th C)
Incipit: (f.1v) Francisco Barberino Cardinali Ampliss[imo], Alexander Gallvs. Jacobus Gallus Parens meus (Em[ere]n[tissime] Princeps) post rectam spatio tri-cennali primam Juris Cathedram Vespertinam in Patria

Barb.lat.170, Diogenis Laertis, Ambrosius Camaladensis (tr) (15th C)
Incipit: [C]larissimo viro Cosma de Me-dicis Ambrosius in domino aeternam salvtem. E[v]olventi mihi qvedam greca uolumina uenit ad manus

Barb.lat.172, Haly Abenragel, Ptolemy, Aegidius de Tebaldis (tr) De Iudiciis Astrorum, Quadripartitum (tr) (c. 1322-1400)
Incipit: (f.1r) Incipit haly haberagel d[e] Judiciis astror[um] i[n] o[cto] l[i]b[ri]s quatuor partib[us]. Liber p[ri]mus d[e] int[er]rogation[n]ib[us]

See PAL for siglum A.2.5, scribe: Giovanni Pontano. F.1r begins with an incomplete horoscope diagram


Barb.lat.175, Livy, Florus Ab Urbe Condita, Epitome Livy (15th C)
Incipit: (f.1v) In hoc codice co[n]tinen-tvr titvs livivs pa-tavinvs historicvs de bello macedoni coetlv-vivs florvs eivs ab re-viator et epitoma om-nivm librorvm titi livii

See Biblissima, scribe: Gundisalvus Fernandez de Heredia(see ff.198v, 262r), illuminator: Francesco Rosselli


Barb.lat.186, John de Merliano Kalendarium Lunare et de influentiis Planetarum, De hominum temperamentis, Tract against the Plague (c. 1422)

Horoscope on f.1r dated to 1421-1422


Barb.lat.227, Summa Judicialis Astronomiae (15th C)
Incipit: (f.1r) In Nomine domini nostri I-hesu chr[ist]i ac eius beatissime ma-tris marie

ff.IIr-v is a table of contents


Barb.lat.250, Introductio in Logicam (17th C)
Incipit: (f.1r) Introdv-ctio in Logicam. Quam aggre[a]dimur introductio

Barb.lat.352, Augustini Gallesii Aristotelis de Anima (17th C)
Incipit: (f.1r) Breues, in 3[io] Arist[otelis] de Anima libru[m], præfationes. Ad particularum tertii libri de anima explicationem manus

Barb.lat.530, Breviary, Use of Rome (14th C)
Incipit: Leuite exultemus domino iubilemus deo

See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 750[ Title: Breviarium, Folio: passim, Century: 15, Provinance: Toscana o Todi, No


Barb.lat.605, St. Jerome Vita Malchi monachi captivi, etc (15th C)
Incipit: (f.1r) Icipit epistola gloriosi Hie-ronimi ad Heliodorvm epi-scopvm de virtvtibvs et tra[n]-sitv Nepontiani presbiteri. G-randes materias ingenia parva non svffervnt et

ff. IIr-IVv is a table of contents


Barb.lat.607, Pierre de Tarentaise Super Libros Sententiarum I et II
Incipit: Nunquid nostri odri[n]em celi et pones

flyleaf is in a semi-cursive hebrew


Barb.lat.658, Missale, Use of Rome
Incipit: (f.7r) In n[o]mine domini. In-cipit ordo missalis s[ecundu]m consuetudine[m] Romane Curie. D[o]m[in]ica prima de aduentu

See Bannister, H. M. Monumenti vaticani di paleografia musicale latina ID# 759[ from f.102 through the end] from Barletta(?). Ff. 1r-6v is a calendar


Barb.lat.4136, Giacomo Carissimi, Antonio Maria Abbatini, et al. Cantate e arie da camera (17th C)
Incipit: Pastor a cui fra sombre della piu ceta notte

Barb.lat.4141 (Upgraded to HQ), Alessandro Scarlatti, et al. Ariette musicali (17th C)
Incipit: del Sig. Scarlatti. Voglio guerra, guerra, guerra

The pieces not by Scarlatti are of unknown authorship


Barb.lat.4164, Giovanni Maria Bononcini, et al. Ariette musicali (17th C)
Incipit: Del Sig[noro] Bononcini. Gia ritorna

Capp.Sist.1 (Upgraded to HQ), Graduale (1634)
Incipit: Feria quinta in coena. Domini ad Matutinu[m]

Signed and dated in colophon on f.46r, scribe: Leopardus Antonotius


Capp.Sist.3 (Upgraded to HQ), Graduale (1539)
Incipit: Dominica de Passione statio ad sanctvm petrvm ad Missam introitvs

Signed and dated in colophon on f.142v, scribe: Galeatius Herculanus


Capp.Sist.5 (Upgraded to HQ), Graduale (1425-1475)
Incipit: [I]n omnib[us] dominicis dieb[us] p[er] annum finita tertia a sacerdote celebraturo missam

Signed in colophon on f.207r, scribe: Petrus Barbo. Ex dono on f.219v, Archangelus Cribellino, 1602


Ott.lat.143, Bonaventure Tractatus de Virtutibus
Incipit: Prese[n]s op[us] v[e] h[abe]t p[ar]tes p[ri]ncipales

Ott.lat.146, Petri de Thaeum Super 4 Sententiarum
Incipit: Hauriecil aquas in grandio de fo[n]tib[us] saluatoris

Ott.lat.166, Expositiones in Evangelia atque allo ordine
Incipit: Simule est regnu[m] celor[um] tesauro abscondito in agro

Ott.lat.174, Cassiodorus Variarum rerum
Incipit: Jure senator amans offert hec dona mag[ist]ro. Cui plus eloquio nulla metalla placet. Mangni aurelii Cathiodori Senatoris. Viri clarissimi & illustris

Ott.lat.177, Peter Lombard Commentarius super Psalterium
Incipit: Incipit p[re]fatio magistri pet[ri] longobardi. Cum om-nes p[ro]ph[et]as sp[irit]e s[an]c[t]i reuelatione constat e[ss]e

Ott.lat.180, Durandus de Sancto Porciano Super IV Sententiarum
Incipit: Est deus n celo reuela[n]s mist[ar]ia. dan[iel] .ii.

Ott.lat.185, Bonaventure In IV Sententiarum (1275-1300)
Incipit: [V]nguentari[us] faciet pigm[en]ta

Ott.lat.187, Thomas Aquinas Quaestiones disputatae (13th-14th C)
Incipit: s[i]bi si[cu]t artifex [con]cip[it] forma[m]

Contains the rest of the MS from Vat.lat.7095


Ott.lat.189, Alexander de Hales Summa, Part II (1275-1300)
Incipit: Completis t[ra]ctatib[us] de hiis

Ott.lat.191, Thomas Aquinas Secunda pars secundo partis summe
Incipit: Post c[ommun]em [con]sid[er]at[i]o[e]m de u[ir]tutibus

ff.1r-3r is a table of contents in a different hand


Ott.lat.193, Alexander de Hales In IV Sententiarum (1225-1275)
Incipit: Dictum e[st] sup[er] de redemptore qui e[st] p[er]

Ott.lat.194, Aegidius Romanus In I Sententiarum (1225-1250)
Incipit: Candor est enim lucis et[er]ne & speculum

Ott.lat.195, Richard of Middleton Super IV Sententiarum
Incipit: In noua signa & i[m]micta mirab[i]lia

Ott.lat.206, Thomas Aquinas Summa Theologica, Part I
Incipit: Incipit su[m]ma de theologia edita a fr[a]t[re] thoma de aquino ordinis fr[atru]m p[re]dicator[um] l[ibro] p[ri]mus. [Q]via catholice

Ott.lat.207, Thomas Aquinas Summa Theologica, Part III
Incipit: Quia saluator n[oste]r d[omi]n[u]s i[e]h[u]s ch[risti] teste ang[e]lo

Ott.lat.210, Alexander de Hales Summa, Part III
Incipit: Tota chr[ist]iane fidei disciplina p[er]tinet ad duo ad fide[m]

Ott.lat.211, Thomas Aquinas Contra gentiles (1225-1250)
Incipit: [I]ncipit liber de u[er]itate catholice fid[e]i [con]t[ra] erorres infideliu[m] editus a f[rat]re tho-ma de aquino

Initial on f.1r has been excised


Ott.lat.215, Robert Holcot Exposito in Libro Sapientiae Solomonis
Incipit: Domin[us] petra mea & robur me-u[m]

Ott.lat.216, Thomas Aquinas Super quarto Sententiarum

Ross.903, Theophilus Schweighart Sophiae Speculum (1617)

Ross.1055, Johannes Andreae Additiones ad speculum judiciale Durandtis, Summula de sponsalibus et matrimoniis (1390-1396)
Incipit: [R]euerendo in chr[ist]o p[at]ri

Ross.1058, Several Judicial Tracts (c. 1440, 1454)
Incipit: (f.1r) Incipiunt singularia notabilia celeberrimi doctoris

Vat.ar.29 (Upgraded to HQ), Epistolarium (1342)

Vat.ar.72, St. Antiochus Sermons (tr) (14th C)

In Greek the sermon is called Παδέκτης


Vat.ar.94 (Upgraded to HQ), Cyrillo ibn Laqlaq Tract on Confessions (13th C)

Vat.ar.103 (Upgraded to HQ), Ibn al-ʿAssāl, al-Muʾtaman Abū Isḥāq الكتاب المسمى مجموع اصول الدين تاليف الشيج الامجد الاجل العالم العامل الموتمن ابن العسال نيح الله نفسه ونفع بعلمه والشكر للواهب العقل دايماً ابداً وسمى هذا الكتاب اصول الدين ومسموع/وسموع/ بحصول اليقين يشتمل على خمسه اجزى سبعين بابا "Liber inscriptus 'Colle (13th C)

Vat.ar.117 (Upgraded to HQ), Abū Šākir Buṭrus ibn ar-Rāhib Theological Work (1323)

Same text found in Vat.ar.104, and Vat.ar.116. This copy is missing pages in the middle. Dated 723 AH


Vat.ar.126 (Upgraded to HQ), Petri as-Sadamanti, et al Theological Works (1687)

Vat.ar.200 (Upgraded to HQ), Quran (1538)

Includes interlinear Turkish translation. Dated to Muharram 945 AH


Vat.ar.221, Quran (16th C)

Nashi script, Persian-style decoration


Vat.lat.7760, Dominici Giorgi Dell' Istoria del Dominio temporale della Sede Apostolica sopra il Ducato di Urbino, Book IV (18th C)
Incipit: (p.1) Dell'Istoria del Dominio temporale della Sede Apos-tolica sopra il Ducato di Vrbino, il Montefeltro, e la Massa trabaria. Lib. IV. Dalla morte del Conte Antonio di Mon-tefeltro

Begins in 1404. Part of a four volume set Vat.lat.7758-7761


Vat.lat.9860.pt.E, Jacobi Sirmondi Concilia antiquae Gallae (1629)
Incipit: Index eorvm qvæ in Tomo I. Conciliorvm præcipue continentur. Concilivm Arelaten-se I. in causa Cæciliani & Donatistarum

Printed with marginal notes


Vat.lat.10020.pt.2, Letters to Giovanni Battista Rodella (18th C)

Vat.lat.10274, Bartolomeo Granchi da S. Concordio Summa casuum conscientiae, alphabeti ordine (1376-1400)
Incipit: Abbas. Abbas in suo monasterio co[n]-ferre

Vat.lat.10287, P. Gio Agostino Manzetto di fiori presentato alla B. V. di Misericordia nell'offerta del cereo dhe si fa il giorno della Trinita delle vergini di Savona (17th C)
Incipit: (f.2r) Alla Serenissima Imperatrice de Cieli Regina degli Angeli, e Ma-dre di Misericordia Maria. L'Autore de, e le sue fatiche Consacra

Vat.lat.10292, Psalter/Missal (15th C)
Incipit: in alieno nascebat. Alienu uidelicet non

See Iter liturgicum italicum, from Italy. Missing the start


Vat.lat.10294, Book of Hours, Use of Rome (1425-1450)
Incipit: (f.13r) Incipiunt hore sancte crucis. Domine labia mea aperies.

See JONAS, See Biblissima, ff.1r-12v is a calendar


Vat.lat.10374, Bible with Glossa Ordinaria: Jeremiah, Lamentations (1201-1225)
Incipit: -undum in agrum. nec detector[um] altuudi[n]e descend[um] sed iilud audiend[um]

Vat.turc.193, Rumi, 'Abd ur-Rahim Tersi, et al. Divan, Divan, etc (17th C)

Vat.turc.303, Ali Shihab ud-Din Hamadani, Mustafa b. Sha'ban (tr) Dahïret ul-mulük (tr) (1608)

Colophon on f.266r dates to Rabi 1, 1017 AH (June 15, 1608), scribe: Mahmud b. Hasan


Vat.turc.318, Saqâ’iq-i No'mâniyye (1589)

Dated 10 gumada 997 AH/March 28, 1589


Vat.turc.332, Abd ul-Vehhab Hamadàni, Dervîsh Mahmüd (tr) Tevàqib-i menàqib-i Mevldnà (tr) (1603)

dated Du 4, 1011 AH, Nashi script